Ασφάλεια πυροτεχνημάτων

Το συγκεκριμένο κείμενο γράφτηκε με αφορμή το επερχόμενο Πάσχα (και όχι μόνο) κατά το οποίο τα πυροτεχνήματα έχουν την τιμητική τους. Σκοπός του είναι να προστατέψει και κυρίως να ενημερώσει όλους μας για τους κινδύνους που εγκυμονούν, με την λάθος χρήση των πυροτεχνημάτων.

Πριν συνεχίσουμε θέλω να ενημερώσω ότι, οι φωτοβολίδες και τα
‘’δυναμιτάκια’’ όπως αποκαλούνται ή καλύτερα κροτίδες, είναι ΠΑΡΑΝΟΜΑ όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές Ευρωπαικές χώρες και υπάρχει πολύ καλός λόγος γι' αυτό,ο οποίος θα εξηγηθεί παρακάτω.

Τα πυροτεχνήματα γενικά χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες.
· Τα παιδικά αθύρματα
· Τα επαγγελματικά πυροτεχνήματα

1) Τα παιδικά αθύρματα είναι τα περισσότερα πυροτεχνήματα που μπορεί να αγοράσει ο κάθε ενήλικας από τα ανάλογα καταστήματα πυροτεχνημάτων.
2) Τα επαγγελματικά πυροτεχνήματα χρησιμοποιούνται κυρίως από εξουσιοδοτημένες εταιρίες με εκπαιδευμένο προσωπικό και χρησιμοποιούνται κυρίως σε διάφορες εκδηλώσεις όπως ολυμπιακοί αγώνες, εθνικές εορτές, γάμους κλπ κλπ κλπ. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει ο καθένας πρόσβαση στην αγορά τέτοιου είδους πυροτεχνημάτων χωρίς σχετική άδεια κλπ.


Κάτι που πρέπει να γνωρίζουμε για να σύγχρονα πυροτεχνήματα είναι ότι λόγω της εξέλιξης τους (χρώματα και διάφορα οπτικά εφφέ) αποτελούνται από υλικά που είναι πιο επικίνδυνα από την κλασική πυρίτιδα-η οποία καίει στους 800 με 1000 βαθμούς Κελσίου. Τα σημερινά πυροτεχνήματα απαρτίζονται από υλικά όπως αλουμίνιο, τιτάνιο, μαγνήσιο, ζιρκόνιο, υπερχλωρικό κάλλιο, οξείδια χαλκού, νιτρικό άλας στροντίου και βαρίου και άλλα πολλά χημικά, αυτό σημαίνει οτι η θερμοκρασία καύσης των πυροτεχνημάτων έχει εκτοξευτεί στους 2100-3200 ΒΑΘΜΟΥΣ ΚΕΛΣΙΟΥ. Όπως καταλαβαίνετε ο κίνδυνος σοβαρότατου εγκαύματος είναι μεγάλος ακόμα και αν η έκθεση του δέρματος η ματιών είναι για κλάσματα δευτερολέπτου.

ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ δεν κρατάμε πυροτέχνημα στο χέρι όταν το έχουμε ανάψει. Δεν υπάρχει πυροτέχνημα που έχει φτιαχτεί για να το κρατάμε στο χέρι ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΥΛΑ. Ακόμα και τα πυροτεχνήματα για τούρτες (ξέρετε αυτά που βγάζουν σπιθίτσες) είναι φτιαγμένα για να τοποθετούνται στην τούρτα. Πολλοί θα πουν ότι τα ρωμαικά κεριά (πολλοί τα λένε και μασούρια) είναι φτιαγμένα για να τα κρατάμε στο χέρι.. ΜΕΓΑ ΛΑΘΟΣ! Το ότι το σχήμα τους είναι κυλινδρικό και μακρύ δεν σημαίνει ότι μπορούμε να το κρατάμε στο χέρι, ο σωστός τρόπος είναι να το "καρφώσουμε" στο χώμα ή στις τρύπες ενός όρθιου τούβλου. Ένα βαρύ τούβλο είναι ο καλύτερος και σταθερότερος τρόπος για να ανάψουμε ένα ρωμαικό κερί η μια ρουκέτα ή και πολλές ρουκέτες μαζί. Η σταθερή βάση είναι ο πιο σοφός και ασφαλέστερος τρόπος για να εκτοξεύσουμε τέτοιου είδους πυροτεχνήματα.


Πάντα θα πρέπει να υπάρχει κάποιος πυροσβεστήρας κατά την χρήση πυροτεχνημάτων η, αν δεν υπάρχει διαθέσιμος,τοτε ένας γεμάτος κουβάς με νερό. Θα είναι πολύ αργά αν συμβεί κάποιο ατύχημα να τρέχουμε ψάχνοντας μέσο για πυρόσβεση. Με έναν κουβά νερό ή έναν πυροσβεστήρα δίπλα στην περιοχή που καθόμαστε μπορούμε να προλάβουμε πολύ σοβαρότερες καταστροφές.


Φροντίστε, η τοποθεσία που θα επιλέξετε να ανάψετε πυροτεχνήματα,να βρίσκεται μακριά από εύφλεκτα υλικά, ξερά χόρτα, κτήρια, αποθήκες, δέντρα, καλώδια, κολώνες κλπ. Έχοντας εμπειρία, καθ’οτι ανάβω πυροτεχνήματα όλη τη διάρκεια του χρόνου για διασκέδαση μου, φροντίζω να είμαι σε ένα τεράστιο πάρκινγκ που έχει χαλίκι και λίγο χορτάρι με ελάχιστη ακτίνα 70 μέτρα από ο,τιδήποτε άλλο. Δεν ανάβουμε ποτέ πυροτεχνήματα στην πόλη μέσα σε στενά ή γενικά κοντά σε κτήρια, πολλά σημερινά πυροτεχνήματα εκτοξεύουν βολίδες που εκρήγνυνται και διασκορπίζουν αστεράκια και άλλα υλικά (όπως το χαρτί από το οποίο είναι κατασκευασμένα) τα οποία είναι πυρωμένα. Αυτό σημαίνει οτι με το παραμικρό λάθος μπορεί να βάλετε φωτιά σε κάποιο διαμέρισμα ή και σε ολόκληρη την πολυκατοικία.Εχουν συμβεί πολλά τέτοια λάθη. Η ελάχιστη απόσταση ασφαλείας από ένα αναμμένο πυροτέχνημα είναι 40-50 μέτρα και όσο και αν ακούγεται περίεργο (μακριά δηλαδή) τα πυροτεχνήματα φαίνονται καλύτερα από συγκεκριμένη απόσταση, εάν κάθεστε από κάτω εκτός από την κακή θέα που θα έχετε, υπάρχει κίνδυνος από χαλασμένο πυροτέχνημα (αφλογιστία ή έκρηξη ή πέσιμο του πυροτεχνήματος από τη βάση του) να τραυματιστείτε σοβαρά. Όλα τα σύγχρονα πυροτεχνήματα έχουν φτιαχτεί ώστε να αφήνουν αρκετό χρόνο ώστε αυτός που τα ανάβει να απομακρυνθεί γρήγορα από το σημείο εκτόξευσης σε ασφαλή τοποθεσία.


ΟΛΑ τα πυροτεχνήματα πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από ενήλικες από τα πιο μικρά μέχρι τα πιο μεγάλα. Ποτέ μη δίνετε σε παιδί (μικρό, μεγάλο) να κρατήσει αναμμένο πυροτέχνημα ή να ανάψει ένα. Ο χρόνος αντίδρασης ενός παιδιού είναι πολύ μεγάλος και συνήθως τα μικρά παιδιά δεν έχουν την αίσθηση της ζημιάς που μπορεί να προκληθεί αν κάτι πάει στραβά (που θα πάει αν δεν τηρήσετε κανόνες). Επίσης όταν ανάβετε πυροτεχνήματα καλό θα ήταν να στηθούν σε απομακρυσμένο σημείο και μόνο ένας να ανάψει τα πυροτεχνήματα και να απομακρυνθεί με τους υπολοίπους σε ασφαλές σημείο όπου και θα απολαύσετε τα πυροτεχνήματα. Δεν μπορείτε π.χ. να μεταβείτε όλοι η οικογένεια και οι φίλοι σας στο σημείο, να ανάψετε τα πυροτεχνήματα και να τρέχετε όλοι μαζί στο ασφαλές σημείο που έχετε ορίσει, είναι καθαρή καταστροφή.



Στην περίπτωση που κάτι πάει στραβά και κάποιο πυροτέχνημα δεν ανάψει ή λειτουργήσει λάθος ΠΟΤΕ δεν πάμε στο σημείο για να ελέγξουμε το πυροτέχνημα. Πρώτα αφήνουμε να περάσουν τουλάχιστον 15 με 30 λεπτά πριν πάμε στο σημείο να ελέγξουμε. Κάποια πυροτεχνήματα έχουν και δεύτερο καλυμμένο φυτίλι (διακρίνεται από φανταχτερό ταμπελάκι και σημείωση πάνω του ή δίπλα του) το οποίο μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε. Κάποια άλλα όπως τα ρωμαικά κεριά, τα μελισσάκια, τα σιντριβάνια κλπ ΔΕΝ έχουν δεύτερο τρόπο ανάφλεξης και αν το φυτίλι τους καεί και έχει δυσλειτουργήσει δεν πρέπει ποτέ να δοκιμάσουμε με κάποιο άλλο τρόπο όπως αναπτήρες ή σπίρτα κλπ. Απλά πρέπει να επιστραφεί στο κατάστημα από όπου το αγοράσατε η να το πετάξετε. Αλλιώς το μόνο που θα καταφέρετε είναι να περάσετε τις γιορτές στο νοσοκομείο αν όχι στο νεκροταφείο.

Ποτέ μη φέρνετε το σώμα σας ή το πρόσωπο σας μπροστά στα πυροτεχνήματα για να κοιτάξετε γιατί δεν λειτούργησε. Παρατηρήστε από κάποια απόσταση και πράξτε ανάλογα (να έχει περάσει και ο απαιτούμενος χρόνος). Τις περισσότερες φορές είναι εκτεθειμένα τα χέρια και τα μάτια οπότε έχετε το νου σας.

Σταθεροποιήστε τα πυροτεχνήματα σε επίπεδο και σταθερό έδαφος και αν είναι δυνατόν χρησιμοποιήστε μικρά τούβλα στα πλάγια για ακόμα μεγαλύτερη σταθερότητα και πλαϊνή προστασία( στην περίπτωση που κάποιο πυροτέχνημα πέσει η πλαγιάσει να υπάρχει προστατευτικό τοίχος). Μην τοποθετήσετε π.χ. πυροτεχνήματα σε άμμο. Καλό θα ήταν να μην ανάβετε σε συνθήκες βροχής ή δυνατού αέρα.

Όταν αγοράζετε πυροτεχνήματα κρατήστε τα στα χέρια σας και κοιτάξτε τα από όλες τις μεριές για οδηγίες χρήσεως που σας έχουν ξεφύγει. Σιγουρευτείτε ότι έχετε καταλάβει πως λειτουργεί το πυροτέχνημα αυτό και μη βαρεθείτε να ξαναδιαβάσετε τις οδηγίες. Φαίνεται περίεργο αλλά πολλές φορές οι "γνώστες" του αντικειμένου απλά το ρίχνουν σε ένα μέρος και το ανάβουν αδιαφορώντας η απλά "νομίζοντας" ότι ξέρουν τι κάνουν. Μόλις πέρυσι είδα από λάθος χρήση (ό,τι να ναι) να παίρνουν φωτιά διάφορα φυτά μαζί με έναν ΤΕΡΑΣΤΙΟ φοίνικα (κάηκε ολόκληρος) και όλα αυτά μέσα σε μια αυλή 20-30 τετραγωνικών που περιτριγυριζόταν από ψηλά κτήρια και κόσμο να τρέχει από δω και από εκεί μέσα σε τέτοιο περιορισμένο χώρο. Μην προσπαθείτε να κατηγορήσετε τις εταιρίες πυροτεχνημάτων η οποιονδήποτε άλλον που δεν σας ενημέρωσε. Από μόνος σας ζητήστε να πάτε φυλακή αν κάτι πάει στραβά.


Αγοράζετε πυροτεχνήματα από γνωστές εταιρίες που διαθέτουν άδεια (υπάρχουν πολλές σε όλη την Ελλάδα) και γνώσεις. Μην προσπαθείτε να φέρετε πυροτεχνήματα από γειτονικές χώρες π.χ. Βουλγαρία, Τουρκία, Ιταλία κλπ γιατί σε άλλες χώρες υπάρχουν και διαφορετικές νομοθεσίες σχετικά με τις προδιαγραφές ασφαλείας που πρέπει να τηρούν τα πυροτεχνήματα.
Ένας ακόμα λόγος που πρέπει να αγοράζετε από καταστήματα και αυτό έναν με δύο μήνες πριν τις γιορτές( η όποτε θέλει να το χρησιμοποιήσετε) είναι ότι τα πυροτεχνήματα πρέπει να αποθηκεύονται σε συγκεκριμένους χώρους υπό ορισμένες συνθήκες. Δεν μπορεί κάποιος να αγοράσει ένα πυροτέχνημα να το βάλει σε μια γωνιά ενός σπιτιού ή ένα συρτάρι για πέντε χρόνια ή ένα χρόνο και να περιμένει να λειτουργήσει σωστά. Η υγρασία και το περιβάλλον γενικά επηρεάζουν τα πυροτεχνήματα.


Πριν πετάξετε τα πυροτεχνήματα που έχετε χρησιμοποιήσει βουτήξτε τα σε έναν κουβά με νερό.

Ανάψτε ένα ένα(η δύο δύο) τα πυροτεχνήματα σας και όχι όλα μαζί για να αποφεύγεται η σύγχυση, αν προσπαθήσετε να τα ανάψετε όλα μαζί μπορεί να μην έχετε αρκετό χρόνο στη διάθεση σας να αποσυρθείτε από το χώρο εγκαίρως.


Αλκοόλ και πυροτεχνήματα δεν πάνε μαζί, ιδίως τα μεγαλύτερης κατηγορίας πυροτεχνήματα (cakes, repeaters κλπ).

Πολύ χρήσιμα είναι τα γυαλιά ασφαλείας γι αυτόν που ανάβει τα πυροτεχνήματα.

Μη χρησιμοποιείτε σαν όπλα τα πυροτεχνήματα (έχουμε δει πολλά κατά καιρούς στο internet). Θυμηθείτε… Η θερμοκρασία καύσης (αναφέρεται πιο πάνω) είναι ικανή να προκαλέσει μόνιμη ζημιά ή και θάνατο.




Και τώρα στο ζουμί της υπόθεσης..

ΠΟΤΕ μα ΠΟΤΕ μη προσπαθήσετε να τροποποιήσετε, να ανοίξετε/κομματιάσετε ένα πυροτέχνημα. Έχουν συμβεί χιλιάδες τραυματισμοί και θάνατοι από αυτό το λόγο. Όλα τα πυροτεχνήματα περιέχουν συνθέσεις που είναι ευαίσθητες σε θερμοκρασία, υγρασία, τριβή και μηχανική καταπόνηση (χτύπημα κλπ). Αυτό σημαίνει ότι εάν προσπαθήσετε να ανοίξετε με ένα μαχαίρι, νυστέρι, κατσαβίδι ή οποιοδήποτε άλλο εργαλείο ένα πυροτέχνημα,μπορει να πυροδοτήσετε κατά λάθος το πυροτέχνημα που κρατάτε στα χέρια σας. Ο αντίστοιχος τρόπος για να το κάνετε είναι να πάρετε ένα εξάσφαιρο πιστόλι να βγάλετε τη μια σφαίρα και να παίξετε ρώσικη ρουλέτα με πέντε σφαίρες.


Όσον αφορά τις κροτίδες ή αλλιώς δυναμιτάκια κλπ να ξέρετε ότι δεν έχουν θέση στα πυροτεχνήματα και θεωρούνται εκρηκτικοί μηχανισμοί. Έχουν ακρωτηριαστεί χιλιάδες άτομα ανά τον κόσμο και έχουν σκοτωθεί εκατοντάδες. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω της κακής αποθήκευσης αυτών των κροτιδών που αποφέρει αλλοιώσεις στα στοιχεία που αποτελούν το φυτίλι η την πυρίτιδα τους. Όλες οι κροτίδες (ΌΛΕΣ!) που κυκλοφορούν ΠΑΡΑΝΟΜΑ από διάφορους είναι 100% λάθος αποθηκευμένες σε υπερβολική υγρασία η αλλαγές θερμοκρασίας και αυτό γιατί πολλά Ευρωπαϊκά εργοστάσια (Ιταλία, Ισπανία κλπ) έχουν σταματήσει να κατασκευάζουν κροτίδες εδώ και 10-15 χρόνια και αυτά που υπάρχουν είναι από τότε. Αυτό σημαίνει ότι π.χ. το φυτίλι που είχε κατασκευαστεί για δέκα δευτερόλεπτα τώρα κρατάει για ένα ή μισό δευτερόλεπτο. Ακόμα και αυτά που θεωρούνταν "ασφαλείας" έχουν πρόβλημα (αυτά που μοιάζουν με κεφάλι σπίρτου από τη μια μεριά τους).
Επιπλέον οι κακές συνθήκες αποθήκευσης έχουν αποσταθεροποιήσει την πυρίτιδα τους σε τεράστιο βαθμό με αποτέλεσμα να εκρήγνυνται σε τυχαίες στιγμές (έχει συμβεί σε ράφια, σε τσέπες κλπ)
Άνθρωποι σκοτώθηκαν προσπαθώντας να ανοίξουν ή να δημιουργήσουν μεγάλη κροτίδα από πολλές μικρές (τελευταία χρόνια και στη χώρα μας όσοι παρακολουθείτε ειδήσεις) μη γνωρίζοντας ότι το υλικό που περιέχουν οι κροτίδες είναι τρομερά ευαίσθητο σε τριβή, χτύπημα, θερμοκρασία, στατικό ηλεκτρισμό.
Το υλικό της κροτίδας (χλωρικό ή υπερχλωρικό κάλλιο και αλουμίνιο) που χρησιμοποιείται συνήθως γι αυτές, είναι μικρής καθαρότητας και γενικά χαμηλής ποιότητας που περιέχει ακαθαρσίες (για λόγους κόστους) που τις καθιστά ακόμα πιο επικίνδυνες.
Το 99% των ατυχημάτων, θανάτους που έχουν προκληθεί στη χώρα μας προκλήθηκε από τέτοιου είδους κροτίδες αλλά δυστυχώς τα ΜΜΕ δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και τους βάζουν όλους σε ένα τσουβάλι.
Όσο μένετε μακριά από κροτίδες και ακολουθείτε τις οδηγίες ασφαλείας δεν έχετε κανένα πρόβλημα.